काठमाडौं- साहित्यकार घनश्याम ढकालबारे समालोचक सुकुम शर्माले तयार पारेको पुस्तक प्रकाशित भएको छ। शर्माद्वारा लेखिएको ‘परिचयका सन्दर्भमा घनश्याम ढकाल’ नामक समीक्षा कृतिको  काठमाडौंमा विमोचन भयो। 

पुस्तक विमोचन तथा परिचर्चा कार्यक्रममा बोल्दै प्राडा ताराकान्त पाण्डेयले घनश्याम ढकाल मार्क्सवादी समालोचना र भौतिकवादी चिन्तनका क्षेत्रमा प्रतिबद्ध र प्रस्ट लेखक भएको चर्चा गरे। ‘ढकालको मूल व्यक्तित्व नेपालको प्रगतिवादी आख्यान र निबन्धमा स्थापित छ,’ पाण्डेयले भने, ‘जनयुद्धपूर्व र जनयुद्धको उत्कर्षका बेलामा वर्गसंघर्षलाई केन्द्रीय कथ्य बनाएर ढकालले शक्तिशाली कथा र उपन्यास सिर्जना गरेका छन्।’ 

पाण्डेयले समानान्तर साहित्यिक धाराका कृतिहरूको समालोचना गर्ने क्रममा पनि ढकालले महत्वपूर्ण योगदान दिएको स्मरण गरे। सरुभक्तरचित ‘पागल बस्ती’ उपन्यासबारे प्रगतिवादी धाराबाट ढकालले नै सशक्त आलोचना पेश गरेको पाण्डेयले बताए।

समालोचक निनु चापागाईंले नेपालको कम्युनिस्ट आन्दोलनमा वैचारिक तथा सांस्कृतिक विचलन देखिएको सन्दर्भमा ढकालजस्ता आलोचकहरूको अभाव खड्किएको औंल्याए। चापागाईंले भने, ‘हाम्रो सांस्कृतिक आन्दोलनमा सबैभन्दा डरलाग्दो गरी वैचारिक विचलन देखिएको छ। यो विचलनको क्रम अझै बढ्दै जाने संकेतहरू देखिएका छन्। यस्तो बेलामा आन्दोलनलाई घनश्याम ढकालजस्ता निर्भीक आलोचकहरूको खाँचो छ।’

समालोचक शर्माले घनश्याम ढकालसँगको आफ्नो संगत, सहकार्यका उतारचढाव स्मरण गर्दै ढकालबारे समालोचना पुस्तक लेख्दाको अन्तर्कथा सुनाए। उनले प्रगतिवादी फाँटका अरु स्रष्टाका जीवनी र समालोचना पनि आफूले तयार गरिरहेको चर्चा गरे। 

पुस्तक चर्चा कार्यक्रममा लेखक वन्दना ढकालले घनश्याम ढकाल सांस्कृतिक प्रतिष्ठानका वैचारिक कार्यहरूकै शृंखलामा शर्माको पुस्तक प्रकाशित भएको जनाइन्।

प्रतिष्ठानले यसअघि कथाप्रधान त्रैमासिक पत्रिका ‘कथालय’ प्रकाशित गरेको छ। अघिल्लो वर्ष झन्डै एक सय जनाको रचनासहित ‘घनश्याम ढकाल स्मृति ग्रन्थ’ प्रकाशित गरेको प्रतिष्ठानले छिटै वैचारिक जर्नल प्रकाशनको तयारी गरेको प्रतिष्ठानका अध्यक्षसमेत रहेका चापागाईंले बताए।

ढकालका पाँच कथा संग्रह, दुई उपन्यास, दुई निबन्ध संग्रह, चार कविता संग्रह, दुई सौन्दर्यशास्त्र सम्बद्ध पुस्तक, तीन वटा सम्पादित समालोचना पुस्तक र थुप्रै फुटकर रचना प्रकाशित छन्। प्रगतिशील लेखक संघ र अखिल नेपाल लेखक संघका तत्कालीन अध्यक्ष ढकालको २०६८ फागुन १ मा निधन भएको थियो।

ढकालको स्मृतिमा २०६९ सालमा प्रतिष्ठान स्थापना भएको हो ।